samxreT oseTis respublikis prezidentis, samxreT oseTis respublikis parlamentis mimarTva ruseTis federaciis prezidents v. v. putins, federaciis sabWos Tavmjdomares s. m. mironovs, saxelmwifo saTaTbiros Tavmjdomares g. n. selezniovs

1774 wels erTiani oseTi nebayoflobiT Sevida ruseTis saxelmwifos SemadgenlobaSi, magram 1917 wels ruseTis imperiis daSlis Semdeg saqarTvelom ganacxada pretenziebi samxreT oseTis teritoriaze. osi xalxi maSin aRsdga Tavis TviTgamorkvevis uflebisa da ruseTTan erTianobisaTvis sabrZolvelad. mravali aTasi osi adamiani gaanadgura qarTulma jarma, romelmac 1920 wels praqtikulad pirisagan miwisa aRgava samxreT oseTis yvela dasaxlebuli punqti.

saqarTvelos gasabWoebisa da ssrk SemadgenlobaSi Sesvlis Semdeg, roca Seiqmna samxreT oseTis avtonomiuri olqi, gaerTianebis problema samxreT oseTSi kvlav rCeboda dRis wesrigSi, magram maSinac ki qarTulma xelisuflebam yvela SesaZlebloba gamoiyena, rom amas win aRdgomoda.

xorcieldeboda gaqarTvelebis politika, romlis mizanic iyo xalxis cnobierebidan amoeSanTa Tavad azric ki ruseTTan gaerTianebis Sesaxeb. SemoRebul iqna qarTuli damwerlobis safuZvelze gakeTebuli axali anbani, skolebSi swavla gadaiyvanes qarTul enaze, represirebul iqna erovnuli inteligencia. aTasobiT osi gadaasaxles CrdiloeT oseTSi. saqarTvelos xelisuflebis mier gatarebuli politikis Sedegad samxreT oseTis mosaxleoba Semcirda 1940 wlis 106 aTasidan 99 aTasamde 1987 wels. Tumca sabWoTa kavSiris mTel teritoriaze mosaxleobis raodenoba izrdeboda.

1980-iani wlebis bolodan qarTvelma nacional-eqstremistebma gasales samxreT oseTis avtonomiis likvidaciis kampania. nabij-nabij gauqmda yvela respublikuri sakanonmdeblo aqti, romelic avtonomiis arsebobis safuZvels warmoadgenda, ris Sedegac gauqmda avtonomiac. osebis mimarT diskriminacia da muqara gadaizarda SeiaraRebul agresiaSi saqarTvelos mxridan. Seqmnil situaciaSi samxreT oseTis xalxma daicva Tavisi arsebobisa da Tavisuflebis ufleba da maSin moqmedi sakavSiro kanonmdeblobis, agreTve saerTaSoriso samarTlis fundamenturi principebis safuZvelze, sayovelTao-saxalxo referendumze 1992 wlis 19 ianvars praqtikulad erTxmad dauWira mxari samxreT oseTis damoukideblobis gamocxadebas da mis gaerTianebas ruseTTan.

1992 wels ruseTis federaciam gadaWriT dagmo saqarTvelos mier ganxorcielebuli Cveni xalxis genocidi, SeaCera sisxlisRvra samxreT oseTis miwaze, magram movlenaTa Semdegma msvlelobam aCvena, rom saqarTvelos omis Sewyvetis Semdegac ar uTqvams uari Tavis politikaze samxreT oseTis mimarT. samxreT oseTis xalxis winaaRmdeg omis gaCaRebaSi Tavisi pasuxismgeblobis aRiarebis Semdegac ki saqarTvelom sinamdvileSi aranairi nabiji ar gadadga Tavis mier miyenebuli zaralis asanazRaureblad da araferi gaakeTa adamianebis mZime mdgomareobis Sesamsubuqeblad. aT welze metia samxreT oseTi _ damoukidebeli da TviTkmari saxelmwifo warmonaqmni _ arsebobs faqtiuri damoukideblobis pirobebSi, sakuTar Zalebsa da ruseTis daxmarebaze dayrdnobiT.

darwmunebuli oseTis xalxis istoriuli arCevanis erTgulebaSi, romelic 1774 wels nebayoflobiT Sevida ruseTis saxelmwifos SemadgenlobaSi, samxreTeli osebi TavianT Tavs isev ruseTelebad miiCneven. samxreT oseTis mcxovrebTa didi nawili ruseTis moqalaqea, danarCenebmac ganacxades survili, miiRon ruseTis moqalaqeoba. rusuli ena osuri enis Tanabrad warmoadgens samxreT oseTis respublikis oficialur enas. samxreT oseTi Tavis Tavs rusuli erovnuli sivrcis nawilad aRiqvams. samxreT oseTSi mimoqcevaSia erTaderTi fuladi erTeuli _ rusuli rubli. respublikis kanonmdebloba maqsimaluradaa miaxloebuli rusulTan. samxreT oseTis ekonomika praqtikulad mTlianadaa integrirebuli ruseTis ekonomikaSi.

amasTanave TbilisSi regularulad Riad ismis oficialur pirTa gamonaTqvamebi saqarTvelos iurisdiqciaSi samxreT oseTis Zalad dabrunebis gegmebis Sesaxeb. samxreT oseTis respublikisa suverenitetisa da uSiSroebis da misi mosaxleobis mimarT safrTxis winaSe samxreT oseTis respublikis prezidenti da parlamenti ruseTTan istoriuli, erovnuli da sulieri kavSirebis safuZvelze da gamomdinare 1992 wlis ianvris referendumze gamoxatuli xalxis nebidan, mimarTavs prezidents, federaciis sabWosa da ruseTis Ffederaciis saxelmwifo saTaTbiros TxovniT, aRiaros samxreT oseTis respublikis damoukidebloba da “ruseTis federaciis SemadgenlobaSi axali subieqtebis Sesvlis Sesaxeb” kanonis safuZvelze ganixilos ruseTTan samxreT oseTis kvlav gaerTianebis sakiTxi.

samxreT oseTis respublikis prezidenti eduard kokoiTi

samxreT oseTis respublikis

parlamentis Tavmjdomare stanislav koCievi

q. cxinvali, 2003 wlis 15 ianvari

(Конфликты в Абхазии и Южной Осетии. Документы 1989-2006 гг. (Приложение к "Кавказскому Сборнику." Выпуск № 1). Составление и комментарии М. А. Волхонский, В. А. Захаров, Н. Ю. Силаев. М., 2008, gv. 223-225/sakuTari Targmani)