sabWoTa socialisturi respublikebis kavSiris konstitucia (ZiriTadi kanoni)

ssr kavSiris sazogadoebrivi weswyobilebis da politikis safuZvlebi

Tavi 1. politikuri sistema

muxli 1. sabWoTa socialisturi respublikebis kavSiri aris socialisturi saerTo - saxalxo saxelmwifo, romelic muSebis, glexebisa da inteligenciis, qveynis yvela erisa da erovnebis mSromelTa nebisa da interesebs gamoxatavs.

Tavi 6. ssr kavSiris moqalaqeoba

moqalaqeTa Tanasworuflebianoba

muxli 33. ssr kavSirSi dawesebulia erTiani sakavSiro moqalaqeoba. mokavSire respublikis yoveli moqalaqe ssr kavSiris moqalaqea.

(...).

muxli 34. ssr kavSiris moqalaqeni Tanasworni arian kanonis winaSe warmoSobis, socialuri da qonebrivi mdgomareobis, rasobrivi da erovnuli kuTvnilebis, sqesis, ganaTlebis, enis, religiisadmi damokidebulebis, saqmianobis saxeobisa da xasiaTis, sacxovrebeli adgilisa da sxva garemoebebis miuxedavad.

ssr kavSiris moqalaqeTa Tanasworuflebianoba uzrunvelyofilia ekonomikuri, politikuri, socialuri da kulturuli cxovrebis yvela dargSi.

muxli 36. ssr kavSiris sxvadasxva rasisa da erovnebis moqalaqeebs Tanaswori uflebebi aqvT.

am uflebaTa ganxorcielebas uzrunvelyofs ssr kavSiris yvela erisa da erovnebis yovelmxrivi ganviTarebisa da daaxloebis politika, moqalaqeTa aRzrda sabWoTa patriotizmisa da socialisturi internacionalizmis suliskveTebiT, dedaenisa da ssr kavSiris sxva xalxebis enebis gamoyenebis SesaZlebloba.

moqalaqeTa uflebebis yovelgvari, pirdapiri da arapirdapiri SezRudva, rasobrivi da erovnuli niSnebis mixedviT moqalaqeTa pirdapiri Tu arapirdapiri upiratesobebis daweseba, iseve rogorc rasobrivi an erovnuli gansakuTrebulobis, SuRlisa an ugulvebelyofis yovelgvari qadageba, _ kanoniT isjeba.

I I I. ssr kavSiris erovnul-saxelmwifo wyobileba

Tavi 8. ssr kavSiri sakavSiro saxelmwifoa

muxli 70. sabWoTa socialisturi respublikebis kavSiri erTiani sakavSiro mravalerovani saxelmwifoa, romelic Seiqmna socialisturi federalizmis principebis safuZvelze, erebis Tavisufali TviTgamorkvevisa da Tanasworuflebiani sabWoTa socialisturi respublikebis nebayoflobiTi gaerTianebis Sedegad.

muxli 73. sabWoTa socialisturi respublikebis kavSiris gamgeblobas, misi saxelmwifo xelisuflebisa da mmarTvelobis umaRlesi saxelmwifo xelisuflebisa da mmarTvelobis umaRlesi organoebis saxiT, ganekuTvneba:

1) ssr kavSiris SemadgenlobaSi axali respublikebis miReba; mokavSire respublikaTa Semadgenloba axali avtonomiuri respublikebisa da avtonomiuri olqebis Seqmnis damtkiceba;

(...)

muxli 79. mokavSire respublika gansazRvravs Tavis samxareo, saolqo, saokrugo, raionul dayofas da wyvets administraciul- teritoriuli mowyobis sxva sakiTxebs.

Tavi 10. avtonomiuri sabWoTa socialisturi respublika

muxli 82. avtonomiuri respublika mokavSire respublikis SemadgenlobaSia.

avtonomiuri respublika ssr kavSirisa da mokavSire respublikis uflebaTa farglebs gareT damoukideblad wyvets mis gamgeblobas mikuTvnebul sakiTxebs.

avtonomiur respublikas aqvs Tavisi konstitucia, romelic ssr kavSiris konstituciasa da mokavSire respublikis konstitucias Seesabameba da iTvaliswinebs avtonomiuri respublikis Taviseburebebs.

muxli 83. avtonomiuri respublika monawileobs ssr kavSirisa da mokavSire respublikis gamgeblobas miekuTvnebuli sakiTxTa gadawyvetaSi Sesabamisad ssr kavSirisa da mokavSire respublikis saxelmwifo xelisuflebisa da mmarTvelobis umaRlesi organoebis meSveobiT.

avtonomiuri respublika uzrunvelyofs kompleqsur ekonomikur da socialur ganviTarebas Tavis teritoriaze, xels uwyobs ssr kavSirisa da mokavSire respublikis uflebamosilebis ganxorcielebas am teritoriaze, axorcielebs ssr kavSirisa da mokavSire respublikis saxelmwifo xelisuflebisa da mmarTvelobis umaRlesi organoebis gadawyvetilebebs.

avtonomiuri respublika mis ganmgeblobaSi Semaval sakiTxebze koordinacias uwevs da akontrolebs sakavSiro da respublikuri (mokavSire respublikis) daqvemdebarebis sawarmoebis, dawesebulebebisa da organizaciebis saqmianobas.

muxli 84. avtonomiuri respublikis teritoria ar SeiZleba Seicvalos misi Tanxmobis gareSe.

muxli 85. …

saqarTvelos sabWoTa socialistur respublikaSia: afxazeTisa da aWaris avtonomiuri sabWoTa socialisturi respublikebi.

(…)

Tavi 11. avtonomiuri olqi da avtonomiuri okrugebi

muxli 86. avtonomiuri olqi mokavSire respublikis an mxaris SemadgenlobaSia. avtonomiuri olqis Sesaxeb kanons iRebs mokavSire respublikis umaRlesi sabWo avtonomiuri olqis saxalxo deputatTa sabWos wardginebiT.

muxli 87. ...

saqarTvelos sabWoTa socialistur respublikaSia samxreT-oseTis avtonomiuri olqi.

(...)

I V. saxalxo deputatTa sabWoebi da maTi arGevis wesi

Tavi 12. saxalxo deputatTa sabWoebi da maTi saqmianobis principebi

muxli 89. saxalxo deputatTa sabWoebi-ssr kavSiris umaRlesi sabWo, mokavSire respublikebis umaRlesi sabWoebi, avtonomiuri respublikebis umaRlesi sabWoebi, saxalxo deputatTa samxareo da saolqo sabWoebi, avtonomiuri olqebisa da avtonomiuri okrugebis saxalxo deputatTa sabWoebi, saxalxo deputatTa raionuli, sadabo da sasoflo sabWoebi-saxelmwifo xelisuflebis organoebis erTian sistemas Seadgenen.

muxli 90. ssr kavSiris umaRles sabWos, mokavSire respublikebis umaRlesi sabWoebisa da avtonomiuri respublikebis umaRlesi sabWoebis uflebamosilebis vadaa xuTi weli.

saxalxo deputatTa adgilobrivi sabWoebis uflebamosilebis vadaa or-naxevari welia.

(...)

V. ssr kavSiris saxelmwifo xelisuflebisa da

mmarTvelobis umaRlesi organoebi

Tavi 15. ssr kavSiris umaRlesi sabWo

muxli 108. ssr kavSiris saxelmwifo xelisuflebis umaRlesi organoa ssr kavSiris umaRlesi sabWo.

ssr kavSiris umaRlesi sabWo uflebamosilia wyvetdes yvela sakiTxs, romlebic am konstituciiT ssr kavSiris gamgeblobas ganekuTvneba:

ssr kavSiris SemadgenlobaSi axali respublikebis miRebas, axali avtonomiuri respublikebisa da avtonomiuri olqebis Seqmnis damtkicebas; ...

muxli 109. ssr kavSiris umaRlesi sabWo Sedgeba ori palatisagan: kavSiris sabWosagan da erovnebaTa sabWosagan.

(…)

muxli 110. kavSiris sabWosa da erovnebaTa sabWoSi deputatTa Tanabari ricxvia.

kavSiris sabWos irGeven saarGevno olqebis mixedviT, romlebSic mosaxleobis Tanabari raodenobaa.

erovnebaTa sabWos irGeven Semdegi normiT: 32 deputats TiToeuli mokavSire respublikisagan, 11 deputats TiToeuli avtonomiuri respublikisagan, 5 deputats TiToeuli avtonomiuri olqisagan da erT deputats TiToeuli avtonomiuri okrugisagan.

(...)

muxli 128. ssr kavSiris ministrTa sabWo _ ssr kavSiris mTavroba _ ssr kavSiris saxelmwifo xelisuflebis umaRlesi aRmasrulebeli da ganmkargulebeli organoa.

Tavi 17. mokavSire respublikebis saxelmwifo

xelisuflebisa da mmarTvelobis umaRlesi organoebi

muxli 141. mokavSire respublikis ministrTa sabWos ufleba aqvs SeaCeros avtonomiuri respublikis ministrTa sabWoebis dadgenilebaTa da gankargulebaTa Sesruleba, gaauqmos saxalxo deputatTa samxareo, saolqo, saqalaqo (respublikuri daqvemdebarebis qalaqebis) sabWoebis, avtonomiur olqebis saxalxo deputatTa sabWoebis aRmasrulebeli komitetebis, xolo mokavSire respublikebSi, romlebsac saolqo dayofa ara aqvT, _ saxalxo deputatTa raionuli da Sesabamisi saqalaqo sabWoebis aRmasrulebeli komitetebis gadawyvetilebani da gankargulebani.

Tavi 18. avtonomiuri respublikis saxelmwifo

xelisuflebisa da mmarTvelobis umaRlesi organoebi

muxli 143. avtonomiuri respublikis saxelmwifo xelisuflebis umaRlesi organoa avtonomiuri respublikis umaRlesi sabWo.

avtonomiuri respublikis konstituciis miRebas, konstituciaSi cvlilebebis Setanas; avtonomiuri respublikis ekonomikuri da socialuri ganviTarebis saxelmwifo gegmebis, agreTve saxelmwifo biujetis damtkicebas; mis winaSe angariSvaldebuli organoebis Seqmnas axorcielebs mxolod da mxolod avtonomiuri respublikis umaRlesi sabWo.

avtonomiuri respublikis kanonebs iRebs avtonomiuri respublikis umaRlesi sabWo.

muxli 144. avtonomiuri respublikis umaRlesi sabWo irCevs avtonomiuri respublikis umaRlesi sabWos prezidiums da qmnis avtonomiuri respublikis ministrTa sabWos _ mokavSire respublikis mTavrobas.

Tavi 19. saxelmwifo xelisuflebisa da mmarTvelobis adgilobrivi organoebi

muxli 145. mxareebSi, olqebSi, avtonomiur olqebSi, avtonomiur okrugebSi, raionebSi, qalaqebSi, qalaqis raionebSi, dabebSi, sasoflo dasaxlebul punqtebSi saxelmwifo xelisuflebis organoebia Sesabamisi saxalxo deputatTa sabWoebi.

muxli 148. saxalxo deputatTa adgilobrivi sabWoebi iReben gadawyvetilebebs maTTvis ssr kavSiris, mokavSire da avtonomiuri respublikis kanonmdeblobiT miniWebuli uflebamosilebis farglebSi. adgilobrivi sabWoebis gadawyvetilebaTa Sesruleba savaldebuloa sabWos teritoriaze ganlagebuli yvela sawarmos, dawesebulebisa da organizaciisaTvis, agreTve Tanamdebobebis pirebisa da moqalaqeebisaTvis.

muxli 149. saxalxo deputatTa adgilobrivi sabWoebis aRmasrulebeli da ganmkargulebeli organoebia aRmasrulebeli komitetebi, romlebsac isini deputatebisagan irCeven.

aRmasrulebeli komitetebi weliwadSi erTxel mainc angariSs abareben sabWoebs, romlebmac isini airCies, agreTve SromiTi koleqtivebisa da sacxovrebel adgilas moqalaqeTa krebebs.

muxli 150. saxalxo deputatTa adgilobrivi sabWoebis aRmasrulebeli komitetebi uSualod angariSvaldebuli arian rogorc maTi amrCevi sabWos, ise zemdgomi aRmasrulebeli da ganmkargulebeli organos winaSe.

VІІ. marTlmsajuleba, arbitraJi da saprokuroro zedamxedveloba

Tavi 20. sasamarTlo da arbitraJi

muxli 151. ssr kavSirSi marTlmsajulebas axorcielebs mxolod sasamarTlo.

ssr kavSirSi moqmedeben ssr kavSiris umaRlesi sasamarTlo, mokavSire respublikaTa umaRlesi sasamarTloebi, avtonomiuri respublikebis umaRlesi sasamarTloebi, samxareo, saolqo, saqalaqo sasamarTloebi, avtonomiuri olqebis sasamarTloebi, avtonomiuri okrugebis sasamarTloebi, raionuli (saqalaqo) saxalxo sasamarTloebi, agreTve samxedro tribunalebi SeiaraRebul ZalebSi.

muxli 159. samarTalwarmoeba mimdinareobs mokavSire an avtonomiuri respublikis, avtonomiuri olqis, avtonomiuri okrugebis enaze, an mocemuli adgilis mosaxleobis umravlesobis enaze. saqmis monawile pirebisaTvis, romlebmac ar ician mimdinare samarTalwarmoebis ena, uzrunvelyofilia Tarjimnis meSveobiT saqmis masalebis sruli gacnobisa da sasamarTlo moqmedebaSi monawileobis ufleba, sasamarTloSi dedaenaze gamosvlis ufleba.

Tavi 21. prokuratura

muxli 164. … kanonebis zusti da erTgvarovani Sesrulebisadmi umaRlesi zedamxedveloba ekisrebaT ssr kavSiris generalur prokurors da misdami daqvemdebarebul prokurorebs.

muxli 166. mokavSire respublikebis, avtonomiuri respublikebis, mxareebis, olqebisa da avtonomiuri olqebis prokurorebs niSnavs ssr kavSiris generaluri prokurori. avtonomiuri okrugebis prokurorebs, raionul da saqalaqo prokurorebs niSnaven mokavSire respublikaTa prokurorebi da amtkicebs ssr kavSiris generaluri prokurori.

muxli 168. prokuraturis organoebi TavianT uflebamosilebas yovelgvari adgilobrivi organosagan damoukideblad axorcieleben da mxolod ssr kavSiris generalur prokurors emorGilebian.

(…)

1977 wlis 7 oqtomberi

(sabWoTa socialisturi respublikebis kavSiris konstitucia (ZiriTadi kanoni). Tb., 1978, gv. 3-61)